Hòa bình

Khánh Phương (45) uit Den Bosch deelt een intrigerend verhaal dat de impact van transculturele elementen op persoonlijke ontwikkeling belicht. Op tweejarige leeftijd kwam ze samen met haar moeder naar Nederland. Met een achtergrond in coaching en training systemisch, waar ze voor een deel binnen organisaties werkzaam is, kwam ze tot het besef dat er op het transculturele vlak vrij weinig over bekend is. Ze benadrukte het belang van het begrijpen en zich bewust worden van onze persoonlijke achtergrond, familiepatronen, cultuur en geschiedenis op de individuele ontwikkeling.

‘’Sommige ouders of grootouders hebben hun vaderland moeten verlaten, legt Phuong uit, ‘’Oorlog is iets wat in ons systeem zit. Het heeft allemaal gevolgen voor onze ontwikkeling, gezondheid en taal. Vaak is dit op oudere leeftijd op het fysieke vlakte, waardoor mensen zich niet kunnen uiten.’’

Haar ontdekking van de impact van transculturele elementen op persoonlijke ontwikkeling leidde tot een diepgaande studie van deze kwestie, wat nu de kern van haar werk vormt.

Het leven tussen twee culturen als kind

Als kind groeide Phuong op tussen twee culturen: de Vietnamese cultuur thuis en de Nederlandse cultuur buiten. Ze herinnert zich dat ze thuis Vietnamees at en sprak, maar zodra ze de deur uitging, merkte ze al de kleine verschillen tussen haar eigen huis en het huis van haar Nederlandse vriendinnetjes. ‘’Ik weet nog dat ik een keertje heel verbaasd was toen ik bij een vriendinnetje ging spelen op de basisschool en toen vroeg haar moeder aan mij en haar: ‘Hoeveel aardappelen wil je vanavond eten?’, ik was daar zo verbaasd over. Moet je van tevoren kunnen aangeven hoeveel je wilt eten voor avondeten, zo iets was ik niet gewend.’’

Als de oudste thuis,  bracht het ook verschillende verantwoordelijkheden met zich mee. Terwijl haar vriendinnen wilden spelen, hielp Phuong vaak mee met klusjes in het huishouden thuis. Dit verschil in verantwoordelijkheden maakte haar bewust van de culturele verschillen en haar unieke achtergrond. ‘’Ik merkte wel dat bijvoorbeeld mijn moeder minder goed Nederlands sprak en dat mijn moeder als loempiaverkoper een ander beroep had dan de andere ouders.’’ Dit leidde tot de druk om zich aan te passen en niet anders te zijn dan anderen. Ze hield deze aanpassing vol tot in haar late dertigen, omdat dit nodig was om ‘maatschappelijk succesvol’ te zijn, om positie in te kunnen nemen, om invloed te kunnen hebben. Het besef dat ze een belangrijk deel van haar eigen identiteit had onderdrukt en verwaarloosd, kwam pas later in haar leven nadat ze in aanraking was gekomen met transcultureel werk.

Liefde, compassie en het meten van succes

Phuong introduceert het Vietnamese woord ‘Tinh’, dat vaak in combinatie met andere woorden wordt gebruikt. Ze benadrukt de diepgaande betekenis van dit woord in de Vietnamese cultuur, omdat het altijd verbonden is met liefde en compassie.‘’’Tinh thuong’ (liefdadigheid), ‘tinh nghia’ (affectie), ‘tinh yeu’ (liefde). Voor mij vormt ‘tinh thuong’ de basis vanuit waar ik wil werken en wat ik met mijn bedrijf wil bijdragen. Dus het draagt het principe van liefde en compassie uit in het werk dat ik doe.’’

Ze is al 10 jaar actief als coach, trainer en facilitator. De afgelopen vijf tot zes jaar heeft ze zich ook gespecialiseerd in transcultureel trauma werk. Haar praktijk richt zich op het begeleiden van mensen om in contact te komen met hun oorsprong en hoe dit hen kan helpen bij hun persoonlijke groei en ontwikkeling.

‘’Mensen die je vaak in organisaties tegenkomt of mensen die van een andere cultuur afkomen en die in Nederland proberen te overleven, hebben vaak minder in contact met deel van waar hun ouders of voorouders vandaan komen. Puur omdat ze zich hier eerst moeten aanpassen om te kunnen overleven.’’

Één van de belangrijkste doelen in Phuong’s werk is om mensen te helpen hun onondekte potentieel te benutten. Ze benadrukt dat mensen die vanuit een andere cultuur naar Nederland komen vaak minder in contact staan met hun oorsprong en geschiedenis. Door mensen te helpen hun culturele achtergrond te begrijpen en te omarmen, hoopt Phuong dat ze in staat zullen zin om hun eigen richting en potentieel beter te begrijpen en omarmen.

Uitdagingen en groei in Nederland

Het opgroeien tussen twee culturen bracht verschillende uitdagingen met zich mee voor Phuong. Ze deelt dat het moeilijk was om volledig trouw te zijn aan haar Vietnamese identiteit vanwege de culturele verschillen, met name in taalgebruik. ‘’Taal is een uiting van een diepgewortelde culturele manier om naar de wereld te kijken. Als je het hebt over leven en dood, in Vietnam geloven ze bijvoorbeeld in reïncarnatie, geloven ze in veel meer verbinding vanuit zaken. Ze spreken vaak in metaforische taal en zijn minder concreet dan in Nederland.’’ Ze merkte dat wanneer ze haar Vietnamese kant de ruimte gaf om te spreken, ze het risico liep om minder begrepen te worden door Nederlanders. Het vinden van veiligheid in zichzelf was een belangrijke stap in haar persoonlijke groei, zelfs als dat betekende dat ze zichzelf niet begrepen voelde door anderen.

Phuong noemt ook enkele culturele verschillen tussen Vietnam en Nederland, zoals het belang van respect en machtsafstand in de Vietnamese cultuur. Ze benadrukt dat het navigeren door deze verschillen een uitdaging kan zien, in Nederland is dat helemaal niet zo.

‘’Je zult ook merken dat je bepaalde waarden van thuis hebt meegenomen die niet zo handig zijn op het werk. Veel Aziaten zijn wat introverter, kijken meer de kat uit de boom, scheppen niet zo snel op of communiceren wat anders. Dat is ook een uitdaging.’’

Lessen over identiteit en cultuur

Een van de belangrijkste lessen die Phuong heeft geleerd, is om naar zichzelf te luisteren en te begrijpen waar ze vandaan komt. Ze erkent het bestaan van haar Vietnamees en Nederlands deel, evenals het hybride deel dat beide culturen omvat. ”Sinds ik me veel bewuster ben van wat ik met mij meedraag, en wat mijn ouders en voorouders hebben doorgemaakt, heb ik veel meer respect gekregen voor hen. Ze hebben veel opgeofferd en hebben veel veerkracht en hebben veel levenskracht zodat wij hier kunnen zijn.’’ Ze benadrukt het belang voor het doorgeven van deze kennis aan haar kinderen, zodat ze weten waar ze vandaan komen en wat ze me zich meedragen.

Phuong spreekt over het belang van open communicatie tussen de verschillende generaties binnen de Vietnamese gemeenschap. De eerste generatie heeft vaak te veel pijn meegemaakt om over hun ervaringen te praten. Dit gebrek aan communicatie kan de afstand tussen de generaties vergroten. ‘’De tweede generatie probeert vaak nog steeds te overleven en de derde generatie stelt vragen en gaat op zoek naar hun oorsprong en wil het begrijpen. We hebben met generatieverschillen te maken, we hebben met cultuurverschillen te maken. We hebben ook nog met trauma, verdriet en verlies te maken. We dragen dit met ons mee en het heeft wel degelijk invloed op ons. Het is echter buitengewoon moeilijk en pijnlijk om erover te praten, maar het is van essentieel belang om het te begrijpen en er met mededogen en empathie naar te kijken.’’

Toekomstige doelen voor haar praktijk

Ze hoopt dat in de toekomst meer aandacht zal worden besteed aan ‘cultuursensitief’ werken in coaching en leiderschapsontwikkeling, wat betekent dat er bewust rekening moet worden gehouden met en respect moet worden getoond voor culturele diversiteit en achtergronden. ‘’Wij als samenleving worden natuurlijk steeds wat meer pluriformer, steeds meer gekleurd en gemixt, cultuur sensitiviteit kan heel veel waarde toevoegen als mensen hier van op de hoogte zijn. Dus dat vind ik wel een mooie bijdrage om aan te kunnen werken.’’

Phuong zegt dat het nog wel even tijd zal kosten. Heel veel Aziaten of mensen van kleur willen niet zeggen dat het niet er niet toe doet van welke afkomst ze zijn. De impact van onze etnische achtergrond op ons wonen, werk, leven en gezondheid wordt vaak pas duidelijk wanneer er dieper wordt gegraven en als er op wat latere leeftijd andere vraagstukken hebt. Dan zie je pas hoeveel invloed het heeft.